1
مربی دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع)، تهران، ایران
2
استادیار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران.
چکیده
بحران سوریه از بحران‌های ژئوپلیتیکی در منطقۀ ژئواستراتژیک غرب آسیا است که توسط کشورهای منطقه و غربی با سوءاستفاده از موج بیداری اسلامی، تحت عنوان بهار عربی از مارس 2011 (اسفند 1389) با حمایت از نیروهای معارض داخلی و تندرو سلفی و گسیل آن‌ها به کشور سوریه، به وجود آمد؛ اقدامی که به آوارگی میلیون‌ها سوری، ویرانی زیرساختهای سوریه و پیامدهای منطقه‌ای و جهانی شده است. باملاحظه روند کنونی بحران و پیشران‌های مرتبط با آینده مطلوب (ممکن و محتمل) سناریوهای گوناگونی برای این بحران ترسیم می‌شود. در این تحقیق با بهرهگیری از روش تحلیلی- تبیینی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و آرشیوهای موجود، به تصویرسازی از این سناریوها پرداخته شد که با نتایج احتمالی برای مواجهه با آینده‌های ممکن تصویرسازی شده است. این تحقیق و پژوهش انجام‌شده نشان می‌دهد که هرچند انتخابات ریاست جمهوری سوریه با مشروعیت افزایی به‌نظام حاکم بر سوریه، زمینههای افزایش قدرت، مقاومت و مقبولیت آن نظام را در برابر گروه‌های معارض در سطح داخلی فراهم کرد اما ماهیت سیال بحران سوریه در معرض تأثیرپذیری از عوامل ژئوپلیتیکی منطقه‌ای و جهانی نیز هست و مجموعه عناصر سطوح سه‌گانه (محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی) نیز بر سرنوشت این بحران در آینده تأثیر به سزایی دارند.
لوئیزا دیمارکو، 1392. جهنم واقعی، جنگ شهری از استالینگراد تا عراق، ترجمه: سیّدعلی موسوی، انتشارات نسل روشن.
آجرلو، حسین، (1390)، تحولات سوریه ریشه‌ها و چشم‌اندازها»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال هجدهم، شماره سوم.
اسدالهی، مسعود (1391)، فاز سوم بحران، ماهنامه سیاسی تحلیلی همشهری دیپلماتیک، شماره 6، خرداد.
امیدی، علی و فاطمه رضایی (1390)، عثمانی گری جدید در سیاست خارجی ترکیه: شاخص‌ها و پیامدها آن در غرب آسیا، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، شماره سوم.
برزگر، کیهان، (1392)، تحولات عربی، ایران و خاورمیانه، چاپ اول، تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
جونید خان، (1391)، امپراطوری در مقابل ایران و سوریه: جنگ جهانی جدید برای نظم نوین جهانی؟ علوم سیاسی، سیاحت غرب، شماره 108
حافظ نیا، محمدرضا، (1379)، «تعریفی نو از ژئوپلیتیک»، مجله تحقیقات جغرافیایی، شماره ۵۸ و ۵۹.
د. الیاس، جبرائیل، الجبور، (المحافظات السوریة)، اصدار الهیئة العامة للبدیات والمدن، عام ۲۰۰۷ للمیلاد.
شامی، یحیی، (۱۹۹۳)، موسوعة المدن العربیة والاسلامیة، دارالفکر العربی، بیروت.
علیزاده، عزیز؛ وحیدی مطلق، وحید و دیگران (١٣٨٧) سناریو نگاری یا برنامه‌ریزی بر پایه سناریوها. تهران: موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی. فصل چهارم – بخش اول.
لاری، رحیم، (1391)، نقش طوایف و مذاهب در تحولات 18 ماهه سوریه، ماهنامه سیاسی تحلیلی بیداری اسلامی، سال اول، شماره 2، شهریور.
لیندگرن، ماتس و یاندهولد، هانس (١٣٨۶)، تدوین سناریو: پیوند بین آینده و راهبرد، ترجمه عزیز تاتاری. تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
یزید، صایغ (2012)، ائتلاف ملی سوریه، اندیشکده کارنگی، آگوست.
ب – منابع انگلیسی
Syria Gate - Ebla by: Carol Miller
Amos yadlin, five years Back and five years forward: israel's strategic Environment in 2011- 2015 and policy Recommendations for 2016- 2020available at: www.inss.org.il/uploadImages/systemFiles/ Strategic%20Survey% 202015-2016_Yadlin.pdf
Accredited Adoption Agency Amarna
Aaron David Miller, “Why Syria’s Rebels Can’t Have it All”, Foreign Policy, August 1, 2012, http://www. foreignpolicy. com/articles/2012/08/01/
Amos yadlin, five years Back and five years forward: israel's strategic Environment in 2011- 2015 and policy Recommendations for 2016- 2020available at: http://www.inss.org.il/uploadImages/systemFiles/ Strategic%20Survey% 202015-2016_Yadlin.pdf
ب – منابع اینترنتی
https://www.aparat.com/result/
A Wary Easter Weekend for Christians in Syria, The New York Times
Creative Commons Attribution/Share-Alike
http://hananegroup.blogfa.com/post-1.aspx
Jordi Tejel, “Syria,s Kurds: Troubled Past, Uncertain Future, Carnegi Middle East Center”, October 16,2012.
James. P (2012), the real reason to intervene in syria, Foreign policy (FP), June 4, 2012.
Rose implies this when he writes that “neoclassical realists occupy a middle ground between pure structural theorists and constructivists.” Rose, “Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy,” 152.
Syria Gate - Ebla by: Carol Miller
Syria funeral hit with teargas, protesters wounded: report". AFP. 19 March 2011. Archived from the original on 2013-10-13. Retrieved 19 March 2011.
Ternin, Dmiitri (2010), Russias policy in the Middle East: prospects for con sensus and conficlict with the united states", century foundation, wbsite: www.tcf.org
)