بعد از جنگ جهانی دوم، سال‌های نفوذ سیاسی شرق و غرب به خصوص بعد از پیمان‌ها و همکاری‌های عمده منطقه‌ای مثل ناتو شروع شد، اما به مرور زمان بعد از تحولاتی مانند فروپاشی شوروی، در تشکل‌های منطقه‌ای منافع سیاسی کم‌رنگ شد و جای خود را به توسعه اقتصادی داد. به علت محدود بودن نهاده‌های تولید در کشورهای جهان می‌توان همکاری اقتصادی را مهم‌ترین نوع همکاری منطقه‌ای دانست. از سوی دیگر، همکاری‌های اقتصادی موجد رفاه، ثروت و کسب قدرت می‌شوند و به دولت‌ها دررسیدن به اهداف سیاسی و امنیتی، که جزو اهداف و منافع ملّی حیاتی کشورها نیز هستند کمک‌های شایانی می‌نمایند. این همکاری‌ها در اشکال گوناگون و درجات متفاوت، در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اجتماعی و یا ترکیبی از آن‌ها شکل‌گرفته‌اند. سؤال اصلی مقاله، چگونگی رویکرد دفاعی ایران در مقابله با نبردهای اقتصادی آینده است؟ و هدف اصلی تبیین چگونگی رویکرد دفاعی ایران در مقابله با این نبردها می‌باشد. تلاش نویسنده بر این بوده که ارتباط بین این دو متغیّر را با طرح مباحثی در مورد همگرایی اقتصادی و انواع نظام‌های مطرح امنیتی و با ارائه پیشنهادهایی همچون ایجاد بازار مشترک اسلامی و رفع موانع موجود در جهت نیل به همگرایی همه‌جانبه مطرح نماید. برای این منظور، با تعریف مفاهیم و طرح انواع همگرایی و اشاره به ساختارهای مهم امنیتی به این نتیجه رسیده است که همگرایی اقتصادی در ایجاد امنیت منطقه‌ای تأثیری غیرقابل‌انکار داشته و می‌تواند با قطع وابستگی به قدرت‌های فرا منطقه‌ای، سطح مطلوبی از رفاه و امنیت را در منطقه به ارمغان آورد و گام مهمی به سمت همگرایی همه‌جانبه به شمار آید
جلالی نسب، عبدالله، رئوفیان، محمود (1390)، نقش GIS در راستای بهره‌وری C4I در امور دفاعی، پنجمین کنفرانس ملی فرماندهی و کنترل ایران، دانشگاه تهران.
ازغندی، علیرضا (1374)، ارتش و سیاست، تهران، نشر قومس.
امیراحمدی، هوشنگ (1372)، سیاست خارجی منطقه‌ای ایران، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال هفتم، شماره 72-71، مرداد و شهریور.
بابایی، غلامرضا (1369)، فرهنگ اصطلاحات روابط بین‌المللی، تهران، نشر سفیر.
پورسید، بهزاد (1382)، امنیت اقتصادی در بعد سرمایه‌گذاری خارجی، در مجموعه مقالات همایش راه‌کارهای توسعه امنیت اقتصادی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
پیام نوروزى رهبر معظم انقلاب به مناسبت آغاز سال 1393، 29 اسفند 1392.
تارو، لستر (1373)، رویارویی بزرگ یا نبرد اقتصادی آینده ژاپن، اروپا و آمریکا، ترجمه عزیز کیاوند، تهران، انتشارات آگاه، چاپ دوم.
تودارو، مایکل (1377)، توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، تهران، مؤسسه عالی پژوهش در برنامهریزی و توسعه.
تهامی، مجید (1390)، امنیت ملی، داکترین، سیاستهای دفاعی و امنیتی، تهران، سازمان سیاسی عقیدتی ارتش جمهوری اسلامی ایران.
خضری، محمد (1384)، بازدارنده‌های اقتصادی حمله احتمالی امریکا به جمهوری اسلامی ایران، گزارش پژوهشی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
راستی، محمد (1393)، بررسی مقایسه‌ای نظام تعرفه‌ای ایران با کشورهای جهان و منطقه، در راستای پیشنهاد کاهش نرخ‌های تعرفه، گزارش تحلیلی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، شماره ثبت 3256.
رضا میرزاخانی (1396)، بیت کویین و ماهیت مالی فقهی و پول مجازی.
روحانی، حسن (1391)، امنیت ملی و نظام اقتصادی، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، ویراست دوم، چاپ پنجم.
روشندل، جلیل (1387)، امنیت ملی و نظام بین‌المللی، تهران، انتشارات سمت.
صیاد معروف، محمد رسول (1394)، واحد پول دیجیتالی بیت کوین و نقش آن در تجارت الکترونیک.
سازمان توسعه تجارت، مقررات صادرات و واردات سال 1396، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، 1396.
ستاری‌فر، محمد (1392)، سرمایه و توسعه، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی.
شهابی، سهراب (1393)، میزگرد بررسی جایگاه جمهوری اسلامی‌ایران در نظام منطقه‌ای، فصلنامه خاورمیانه، سال سوم، شماره 1.
صباغیان، علی (1385)، حمایت‌گرایی در تجارت جهانی، فصلنامه پژوهشهای تجارت جهانی، شماره 2 و 3.
طایفی، علی (1372)، مقدمه‌ای بر توسعه منابع انسانی در ایران، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال هفتم، شماره 70.
موسوی زنوز، موسی (1378)، مشروعیت قوانین فرا سرزمینی داماتو و هلمز- برتون با توجه به حقوق بینالملل، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد حقوق بینالملل، دانشگاه تهران.
موسوی زنوز، موسی (1383)، سازوکار حل‌وفصل اختلافات در سازمان جهانی تجارت و منافع کشورهای درحال‌توسعه، بررسیهای بازرگانی، دوره جدید، سال اول، شماره 3.
موسوی زنوز، موسی (1392)، تحول حقوق تجارت بینالملل در سازمان جهانی تجارت، تهران، نشر میزان.
موسوی زنوز، موسی و حسن مرادی (1392)، ملاحظات امنیت ملی در سازمان جهانی تجارت، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 43، شماره 2.
میرمحمدی، سید محمد (1384)، مقدمه‌ای بر امنیت اقتصادی، فرهنگ اندیشه، سال چهارم، شماره 14 و 15.
ناجیراد، محمدعلی (1387)، جهانیشدن تروریسم، تهران، وزارت امور خارجه.
هافندرون، هلگا (1371)، معمای امنیت: نظریه پردازی و ایجاد قواعد در زمینه امنیت بینالملل، ترجمه علیرضا طیب، سیاست خارجی، سال ششم، شماره 4.
هانتینگتون، ساموئل (1370)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشرعلم.
ولی‌پور رزومی، سید حسین (1376)، سیر تحول در مقوله و ملاحظات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
ب – منابع انگلیسی
Bacchetta, Marc and Marion Jasen, "Adjusting to Trade Liberalization: the Role of Policy, Institutions and WTO Disciplines", WTO Special Studies No. 7, Geneva: World Trade Organization, 2003...
Berensmann, Katerin and Clara Brandi, "The Financial Crisis and International Trade: the Consequences for Developing Countries", Bonn: German Development Institute, Paper No.13, 2011.
Bodansky, Daniel and Jessica C. Lawrence, "Trade and Environment", in D. Bethlehem, D. McRea, R. Neufeld I. Van Damme, INTERNATIONAL TRADE LAW, Oxford: Oxford University Press, 2009.
ECO Secretariat, “ECO Statistical Report 2014, ECO Trade”, available at www.ecosecretariat.org.
Emmerson, Andrew, “Conceptualizing Security Exceptions: Legal Doctrine or political Excuse?, Journal of International Economic Law, Vol. 11, No. 1, 2008, PP. 135-154.
European Commission, ec.europa.eu/budget/explained/budg_system, retrieved 12 April 2012.
Lester, Simon, Bryan Mercurio, Arwel Davies and Kara Leitner, "World Trade Law: Text, Materials and Commentary", Portland: Hart Publishing, 2008.
Long, A.G. and B.A. Leads, "Trading for Security: Military Alliances and Economic Agreements", Journal of Peace Research, Vol. 43, No. 4, 2006, PP. 433-451.
Maoz, Zeev, "The Effects of Strategic and Economic Interdependence on International Conflict across Levels of Analysis", American Journal of Political Science, Vol. 53, No. 1, 2009, PP. 223-240.
Mische, Patricia M. "Ecological Security in a New World Order: Some Linkages between Ecology, Peace and Global Security in Non Military Aspects of International Security", Foreign Affairs, Spring 1989.
Oneal, John R. Bruce Russett, et al. "Causes of Peace: Democracy, Interdependence, and International Organizations, 1885-1992", International Studies Quarterly, Vol. 47, No. 3, 2003, PP. 371-393.
UL Haq, Mahbub, "New Imperative of Human Security", RGICS Paper No.17, Rajive Ghandi Institute for Contemporary Studies (RGICS), Rajive Ghandi Foundation, New Dehli, 1994.
Ul Islam, Aziz, "Globalization and Development Revisited in the Light of Asian Experience", Report Presented at the Asian Regional Policy Dialogue in Bangkok, Thailand, Nov. 24-26, 1999, UNCTAD/EDM/MISC.135.
UNCTAD, "Trade and Development Report, 1994", Geneva: UNCTAD, 1994.
UNCTAD Secretariat and JETRO, "International Trade after the Economic Crisis: Challenges and New Opportunities", Geneva: United Nations, 2010.
UNESCAP, "Statistical Yearbook for Asia and the Pacific", UNESCAP: 2011, available at www.unescap.org/stat/data/syb2011/index.asp.
United Nations Secretary General, "Report of the Secretary General, In Larger Freedom: towards Development, Security and Human Rights for All", United Nations General Assembly: 21 March 2005, A/59/2005.
United Nations, Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice, New York: United Nations, 1992.
S. Department of State, "U.S. National Security Strategy: Ignite a New Era of Global Economic Growth through Free Markets and Free Trade", 2009, available at http://www.sate.org/r/pa/ei/wh/15427.htm.
US International Trade Commission, "The Dynamic Effects of Trade Liberalizaon: An Empirical Analysis", Investigation No. 332-375, Publication 3069, Washington D.C.: October 1997.
Van Den Bosssche, Peter, “The Law and Policy of the World trade organization”, 2nd edn. Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
