نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه فرماندهی و ستاد
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Today, drones with their various applications are considered as a valuable weapon in the defense system of countries around the world, and they rely on the ability to collect information around the clock in remote areas of stationary and mobile targets in all weather conditions and The power of remotely or fully automatic guided flights is, in some cases, superior to, or at least in line with, manned aircraft. In sensitive operational areas, which are equipped with the most advanced defense systems and have radar fire control or guided missiles, and today have become almost impenetrable defense system, penetrate and send information live and They show at the same time. Most countries in the world consider the use of these birds as one of the methods of data collection because with the lowest cost and losses, they can obtain valuable information from the operational area as soon as possible. The main purpose of this article is to determine the role of UAV technology in enhancing the intelligence capabilities of the Armed Forces of the Islamic Republic of Iran to deal with existing threats. Because the technology in question has now entered the application cycle in n. And has so far borne a lot of human and material costs. Therefore, in this article, in addition to a comprehensive and scientific research, the reasons for using UAVs and the results of this action in responding to the information needs of the forces will be examined and, if possible, practical suggestions will be provided in the field of applied development of UAVs.
کلیدواژه‌ها [English]
فناوری پهپاد در ارتقای توان اطلاعاتی نیروهای مسلح ج.ا.ا
حمید همت[1]
روح الله اسفندیاری[2]
|
دریافت مقاله: 31/01/1400 پذیرش مقاله:12/03/1400 |
چکیده
|
امروزه هواپیماهای بدون سرنشین با کاربردهای متنوع و متفاوت خود به عنوان یک سلاح ارزشمند در سیستم دفاعی کشورهای دنیا محسوب می شوند و آنها با تکیه بر توان جمع آوری اطلاعات شبانه روزی در نقاط دور دست از اهداف ساکن و متحرک در تمام شرایط آب و هوایی و توان پروازهای هدایت پذیر از راه دور و یا تمام خودکار، در بعضی شرایط ، از هواپیماهای سرنشین دار پیشی گرفته و یا حداقل در ردیف آنهاقرار دارند . بطوریکه در مناطق عملیاتی حساس که به پیشرفته ترین سیستم های پدافندی مجهز بوده و دارای کنترل آتش راداری و یا موشک های هدایت پذیر می باشند و امروزه بصورت سیستم پدافندی تقریبا غیر قابل نفوذ در آمده اند ، نفوذ نموده و اقدام به ارسال اطلاعات بصورت زنده و همزمان می نمایند . اکثر کشورهای دنیا یکی از روشهای جمعآوری اطلاعات را استفاده از این پرندهها می دانند زیرا با کمترین هزینه و تلفات می توانند اطلاعات با ارزشی را در اسرع وقت از منطقه عملیاتی بدست آورند . هدف اصلی این مقاله تعیین نقش فنآوری پهپاد در ارتقای توان اطلاعاتی نیروهای مسلح ج.ا.ا جهت مقابله با تهدیدهای موجود است. زیرا فناوری موصوف در حال حاضر وارد چرخه بکارگیری در ن. م گردیده و تا کنون هزینههای انسانی و مادی فراوانی را به خود معطوف داشته است. بنابراین در این مقاله ضمن تحقیقی جامع و علمی دلایل بکارگیری پهپادها و نتایج حاصله از این اقدام را در پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی نیروها مورد بررسی قرار داده و حتیالامکان پیشنهادات کاربردی را در زمینه توسعه کاربردی پهپادها ارائه نماید. |
واژگان کلیدی: پهپاد، اطلاعات، مراقبت و هدفیابی، شناسایی، جمعآوری الکترونیکی(شنود).
مقدمه
یکی ازتجهیزات نظامی موثر صحنههای نبرد در جنگهای امروزی هواپیماهای بدون سرنشین هستند که در ماموریتهای اطلاعاتی شرکت میکنند و با نفوذ به عمق و عقبه دشمن تصاویر مناطق موصوف را برای تصمیمگیری بهتر فرماندهان به صورت زنده ارسال می نمایند تا آنها بتوانند در اجرای ماموریتهای مختلف برتری تاکتیکی کسب نمایند.و این بدان معناست که یکی از مولفههای مهم بکارگیری پهپادها، حوزه ماموریتهای اطلاعاتی میباشد ؛بهعبارتی ماموریتهای اطلاعاتی به مراقبت وهدفیابی، شناسایی وجمعآوریالکترونیکی شنود تفکیک شده اند که توسط هواپیماهای بدون سرنشین به مورد اجرا گذاشته میشوند.(جعفری، 1388، ص17)
پیشرفت فن آوری تسلیحات و تجهیزات و پیچیده شدن مناطق درگیری نیاز به سامانههای شناسایی، مراقبت وهدفیابی و جمع آوری الکترونیکی شنود را دو چندان می نماید که این نیازها ضمن تقویت مولفههای قدرت تهاجمی، توان دفاعی جهت مقابله با تهدیدات یاد شده را نیز افزایش می دهد. که این امر می تواند به خوبی و با موفقیت بیشتر توسط پهپادهای اطلاعاتی صورت پذیرد. با توجه به اینکه تاکنون مقابله با تهدیدات مذکور و تامین نیازهای اطلاعاتی و شناسایی برای نیروها قبل از درگیری و در صحنه نبرد یا بعد از زمان نبرد توسط پرندههای سرنشیندار صورت می گرفت، لیکن مواردی از جمله: هزینهبر بودن، پیچیدگی و دشواری استفاده از آنها ، خطرات جانی و زمانبر بودن انتقال اطلاعات دریافتی به واحدهای زمینی واز محدودیتهای به کارگیری این پرندهها میباشد. (معنوی،4-1383،ص 10)
همچنین بهدلیل وجود تحریمهای نظامی از جانب قدرتهای بزرگ هوایی در حال حاضر عمده تجهیزات موجود در بخش هوایی نسل سوم محسوب شده و جوابگوی مقابله با تجهیزات نسل پنجم کشورهای صاحب این صنعت نیستند. در عین حال دشمن مفروض نیز علاوه بر امکانات گسترده فعلی در بهرهبرداری از هواپیماهای سرنشیندار در ماموریتهای مختلف، سرمایهگذاری عظیمی در بخش تحقیق و توسعه ,افزایش توانایی و بهرهبرداری از هواپیماهای بدونسرنشین، اعم از اطلاعاتی، رزمی و پشتیبانی به عمل آورده و آنها را به انواع فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی مجهز نموده است. (دفتر مطالعات راهبردی پهپاد،1383، ص30)
از طرفی پهپادها ماموریتهای فوق را با سرعت و دقت بیشتر و با توجه به ویژگیها و قابلیتهای منحصر به فرد خود میتوانند انجام دهند حال با توجه به موارد پیش گفته منطقی به نظر میرسد که در صحنه نبردهای آینده از آنها به عنوان یک عامل برتر ساز اطلاعاتی حد اکثر استفاده لازم به عمل آید. (دانش آشتیانی، 1383، ص33).
بدیهی است استفاده از فن آوری پهپاد در ماموریتهای اطلاعاتی اعم از شناسایی ،مراقبت وهدفیابی و جمعآوری الکترونیکی شنود، تقلیل ضایعات انسانی و تجهیزاتی وکاهش هزینهها و... را در کنار دسترسی سریع و بهموقع به اطلاعات منطقه نبرد برای فرماندهان به همراه خواهد داشت. ولی در مقایسه با تجربیات جهانی ومنطقهای در خصوص بهرهبرداری از پهپادها وتوجه به ابعاد گوناگون پیشرفتهای علمی آنها تاکنون پیشرفتهایقابل قیاسی در زمینه بهرهبرداری از فن آوریپهپادهای اطلاعاتی در ن.م.ج.ا.ابا کشورهای صاحب فنآوری حاصل نشده است.لذا در این مقاله سعی محقق بر آن است که با تبیین اهمیت استفاده از فن آوری موصوف، راهکارهای مناسب وکاربردی را در این زمینه ارائه نماید. بنابراین مسئله اصلی مقاله پیشرو را میتوان چنین خلاصه کرد: نقش فناوری پهپاد در ارتقای توان اطلاعاتی ن.م.ج.ا.ابه چه میزان است؟
مبانی نظری
پهپاد، تجهیزات نقلیه هوایی بدون خلبان هستند که برای به پرواز درآمدن از نیروهای آیرودینامیکی استفاده میکنند و به صورت مستقل انواع محموله‌ها را بر اساس نوع مأموریتشان حمل میکنند. این پرندهها قابل هدایت و کنترل از راه دور بوده یا به طور خودکار بر اساس برنامه از پیش تعیین شده و یا سامانههای پویای پیچیده هوشمند میتوانند بهصورت شبانه روزی پرواز کنند.(Wezeman، 2005: 7)
اطلاعات
اطلاعات محصولی است که از جمع آوری و پرورش اخبار موجود بدست میآید. این اطلاعات شاید مربوط به یک یا چند جنبه از ملتهای بیگانه یا مناطق عملیاتی و جغرافیایی بوده که بلافاصله یا در موقعیت به خصوص برای توسعه و اجرای طرحها، خط مشیها و عملیات لازم است اطلاعات به دوقسمت رزمی و استراتژیکی تقسیم می شود. (رستمی- فرهنگ واژه های نظامی – 1386 – ص 92).
مراقبت و هدف یابی
مراقبت شامل الف) دیده بانی مداوم از یک منطقه ب) بازدید ، تجسس، آزمایش و طبقه بندی ج) تجسس پنهانی از یک شخص ، محل یا سازمان. (رستمی، 1386 ، ص 741)
همچنین هدفیابی آن بخش از اطلاعات رزمی است که به شناسایی و تشخیص و تعیین محل هدف با جزییات کافی به ترتیبی که امکان کاربرد موثر جنگ افزار برروی آن فراهم شود، ارتباط مییابد.(رستمی،1386 ، ص 901)
شناسایی
شناسایی عملیاتی که یکی از حساسترین و خطرناکترین مأموریتهای صحنه نبرد است و معمولاً جسورترین، ورزیده ترین، باهوش ترین و متخصص ترین افراد برای انجام این مأموریت مهم و سراسر دلهره و خطر، انتخاب و اعزام می شوند(بهارلو، 1386، ص32).
جمعآوری الکترونیکی(شنود)
یکی از عمده‌ترین وظایفی که پهپادها بر عهده دارند، مشارکت در مأموریتهای جمعآوری الکترونیکی یا اجرای عملیات شنود از طریق قرار گرفتن در فضاهای مشخص و مناسب میباشد. این قابلیت به فرماندهان در صحنه نبرد ناهمگون که در آن میزان جابه جایی نیروها بالاست، این امکان را فراهم میکند که بهجای استفاده از ایستگاههای کنترل زمینی شنود که به راحتی نیز قابل جابهجایی نیستند، از پهپادها استفاده نمایند. انجام این عملیات توسط پهپادها نیازمند آن است که پهپاد از مداومت پروازی بالایی برخوردار باشد تا بتوانند زمان زیادی را برای انجام شنود در اختیار داشته باشند.
عوامل موثر بر مأموریت های پهپادی
در این مقاله تعاریف و مبانی نظری در زمینهی پهپادها با استفاده از بررسیهای اسنادی، مشاهده و بررسی میدانی جمعآوری و نیز مدل مفهومی تحقیق مشخص گردیده است؛ عوامل و شاخصهای موثر بدست آمده عبارتند از: وزن محموله شناسایی، قابلیت فزایش مداومت پروازی، پنهان کاری (رادار گریزی)، شرایط اقلیمی، آموزشهای موثر بر مهارت کارکنان، مأموریت (خواست فرمانده)، مهارت در برقراری ارتباط و مخابرات امن، در دسترس بودن به تعداد کافی، تعداد خدمه، شعاع عملیات،وزن Take off،درجه خودکار بودن پرنده، زمان آمادهسازی، ارزش هدف، قدرت مانورپذیری پرنده، نحوه هدایت و ناوبری، وزن محموله عملیات روانی، ارتفاع پرواز، سرعت پرواز، میزان دید دوربینها (میدان تحت پوشش)، قابلیت دوربینها (دید در شب، عادی، مادون قرمز)، قابلیت ساخت سازه پرنده (پیکربندی پرنده)، سامانه موثر پشتیبانی تجهیزات و قطعات یدکی، پرواز در فضای اشباع شده سیگنالی، وزن محموله تسلیحاتی، قابلیت شبیه سازی مأموریتهای چند منظوره، روحیه کارکنان، انعطاف پذیری در توسعه سیستمهای الکترونیکی، سیستم ارتباط و ارسال اطلاعات با پرندههای باسرنشین، دسترسی به دادهها پیش از درگیری، قابلیت تعمیر و نگهداری و ارتقای سامانه محموله، میزان اطلاعات ارسالی، زمان پاسخدهی سامانه به فرامین ارسالی، بازه زمانی تفسیر دادهها، توان پیشرانه پهپاد، دارای فرستنده و گیرنده خودکار با قابلیت تنظیم کدهای مخابراتی، امنیت پرواز، نرخ حوادث و سوانح پروازی، قابلیت ثبت دادهها در ایستگاه کنترل زمینی و پهپاد، پایداری پهپاد در پرواز، هماهنگیهای مراقبت پرواز، قابلیت جداسازی آنتنهای فرستنده وگیرنده از محفظه ایستگاه کنترل زمینی، ارتباطات ماهوارهای،زمان حضور موقعیت مورد نظر، امکانپذیر بودن بازیافت محمولههای تسلیحاتی، بازیافت مواد تشکیل دهنده بدنههای پهپاد پس از سانحه، نمایشگر اهداف متحرک زمینی، قابلیت اتصال ارتباطی و قطع آن در منطقه مأموریت، حافظه مقاوم در مقابل سانحه، پرواز ترکیبی، هزینه خدمات به کاربران، کاربرد مستقیم دادهها، قابلیت عملیات مکمل با دیگر پهپادها، سامانه تشخیص و پرهیز از تصادم ترافیکی،رهاسازی سلاحهای هوا به زمین از ذخیرههای داخلی، قابلیت ارتباط با مرکز کنترل ترافیک هوایی، نوع باطریهای مورد استفاده برای راهاندازی سیستم اویونیک، پرواز در ارتفاع پست، سرعت گشت زنی، قابلیت عملیات مشترک با پرندههای سرنشیندار، نوع سامانه برخاست و بازیابی،قابلیت پرواز دسته جمعی ،میزان استفاده از حسگرهای چند منظوره (سنسور چند منظوره)، بهینهسازی عملکرد پروازی، فیلهای پروازی.
تجزیه و تحلیل (بحث و یافتهها)
در این پژوهش برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق از روشهای مطالعات کتابخانهای، مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه استفاده شده است که به ترتیب مورد بررسی قرار میگیرند.در این مرحله از مقاله به منظور گردآوری افکار و ایدهها و برای تجزیه و تحلیل تئوریها با جمعی از فرماندهان، خبرگان، صاحبنظران در نیروهای مسلح و وزارت دفاع با ویژگی تخصص و تجربه در امور تحقیقاتی، علمی و آموزشی و تجارب سالهای دفاع مقدس که با موضوع مورد نظر مرتبط هستند مصاحبه به عمل میآوریم. همچنین قسمت اعظم اطلاعات مورد نیاز در پژوهش حاضر به وسیله پرسشنامه که یکی از ابزارهای متداول گردآوری اطلاعات در تحقیقات علمی است، به دست میآید که توسط محققین تهیه و در اختیار نمونه آماری قرار گرفت.
روش گرد آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آماری:
گردآوری اطلاعات مورد نیاز مقاله یکی از مهمترین مراحل تحقیق و فرایندی است که طی آن محقق یافتههای کتابخانهای و میدانی را گردآوری میکند. برای جمعآوری اطلاعات تحقیق، روشهای گوناگونی وجود دارد که بر اساس نوع، هدفها و سؤالات مطرح شده در پژوهش علمی از یک یا چند روش استفاده میشود. روشهای گردآوری اطلاعات بهطور کلی به دو دسته تقسیم میشود:
الف- روشهای کتابخانهای که بسته به نوع سند و موضوع تحقیق ممکن است با استفاده از فیش، جدول، نقشه و کروکی، فرمهای پرسشنامه و یا ترکیبی از همه آنها انجام پذیرد. مطالعات کتابخانهای به منظور بررسی موضوع تحقیق با عنوان نقش فنآوری پهپاد در ارتقاء توان اطلاعاتین.م ج.ا.ا با مراجعه به کتابخانهها و مطالعه کتب و مقالات، تحقیقات انجام شده قبلی، پایاننامههای انجام گرفته پیرامون موضوع تحقیق و نیز استفاده از بانکهای اطلاعاتی و جستجوهای اینترنتی انجام میگیرد و قسمت مبانی نظری و ادبیات تحقیق تدوین میگردد.
ب- روشهای میدانی که عبارتند از: روش پرسشنامهای، روش مصاحبه، روش مشاهده، روش آزمون و روشهای صوتی و تصویری(حافظنیا، محمدرضا، 1385، ص163).
پ- در این مقاله برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار اسپیس استفاده شده است
متغیرهای پژوهش
نقش فناوری پهپاد و ویژگی های پهپادی به عنوان متغیر مستقل و ارتقای توان اطلاعاتی ن.م ج.ا.ا در نتیجه به کار گیری پهپاد متغیر وابسته می باشد.
جامعهی آماری در این مقاله شامل تعدادی از فرماندهان، خبرگان، صاحبنظران و کارکنان معاونتهای اطلاعات، عملیات و طرح وبرنامه ستاد کل نیروهای مسلح و ستاد کل آجا و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (حاضر در خدمت و بازنشستگان)، با در نظر گرفتن ویژگیهای:1) داشتن سابقهی تصدی مشاغل راهبردی، 2) رتبهی شغلی سرهنگ دومی داخل و بالاتر 3) تجربهی کاری بالای 20 سال و همچنین 4) دارای تجربه خدمت در یگانهای پهپادیآجا و سپاه با اعمال ضریب حفاظتی در حدود200 نفر و مطابق جدول زیر میباشند
گاهی اوقات به علت گستردگی جامعهی آماری پژوهش، ممکن است پژوهشگر برای بررسی کل جامعه، زمان و بودجه کافی در اختیار نداشته باشد؛ بنابراین از جامعهی آماری یک نمونهی تصادفی، با روشهای علمی، انتخاب کرده و تحلیل دادهها بر مبنای آن صورت میگیرد و سپس نتایج حاصل (در صورت تأیید روایی و پایایی تحقیق) با احتیاط به جامعهی آماری تعمیم داده میشود.
در این تحقیق، به علت متناهی بودن حجم جامعهی آماری و چند جملهای بودن متغیر مورد اندازهگیری (چند گزینهای بودن سؤالات پرسشنامه) بهمنظور تعیین حجم نمونهی آماری از رابطهی کوکران[5] بهصورت
استفاده میشود.
بنابراین حجم نمونه برابر 86 نفر محاسبه میشود. با توجه به نوع روش نمونهگیری تصادفی طبقهای متناسب با حجم و همچنین اهمیت نظر خبرگان و کارشناسان پهپاد، تعداد اعضای این طبقات از جامعه به اندازهی یک نفر بیشتر از سایر طبقات در نظر گرفته میشود و حجم نمونهی طبقات مختلف جامعه مطابق جدول زیراست.
جدول 1. طبقات مختلف جامعه آماری
|
طبقه |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
|
جامعه آماری |
صاحب نظران و خبرگان از معاونتهای اطلاعات، عملیات و طرح و برنامه ستاد کل نیروهای مسلح |
صاحب نظران و خبرگان معاونت اطلاعات، عملیات و طرح و برنامه آجا وسپاه |
صاحب نظران و خبرگان معاونت اطلاعات، عملیات و طرح و برنامه نیروهای سه گانه آجا و سپاه |
فرماندهان و خبرگان دارای تخصص و تجربه خدمت در یگانهای پهپادی آجا و سپاه |
|
|
حجم طبقات |
50 |
50 |
50 |
50 |
تعداد کل |
|
200نفر |
|||||
|
حجم نمونه |
21 |
21 |
22 |
22 |
تعداد کل |
تجزیه و تحلیل داده ها
در این مقاله با توجه به نوع سؤالات و اهداف، شاخصهای پهپادی با اهمیت و تأثیرگذار بر زیر مأموریتهای شناسایی، مراقبت و هدفیابی و جمعآوری الکترونیکی شنود با استفاده از آزمون نسبتها مشخص میشود بنابراین در صورتیکه 59.30 درصد افراد میزان تأثیر هر شاخص بر یک زیرمأموریت را در حد زیاد یا خیلی زیاد تشخیص دهند آن شاخص از نظر آماری با اهمیت و تأثیرگذار بر آن زیرمأموریت میباشد؛ بنابراین اگر درصد فراوانی تجمعی گزینهی زیاد هر شاخص بزرگتر یا مساوی 59.30 باشد آن شاخص از نظر آماری با اهمیت است.
در این ذیل نتیجهی آزمون شاخصهای پهپادی با استفاده از آزمون آماری نسبتها و تشکیل جدول توزیع فراوانی مشخص میشود و نیز در غالب یک بخش نتایج حاصل از آن ارائه میگردد.
تأثیرشاخصهای پهپادی بر زیرمأموریتهای اطلاعاتی، شناسایی( فرضیه فرعی اول)
با انجام تحلیلهای مناسب مشخص شده است که میزان تأثیر 40 شاخص پهپادی از نظر آماری بر زیر مأموریت شناسایی مأموریت اطلاعاتی پهپاد در حد زیاد یا خیلی زیاد است؛ میزان اهمیت هر یک از این شاخصها بر انجام مأموریت شناسایی با توجه به جدول زیر و نیز نمودارهای الف و ب به خوبی تعیین شده است. مشاهده میشود که شاخصهای میزان دید دوربینها (میدان تحت پوشش)، درجه خودکار بودن پرنده، قابلیت دوربینها (دید در شب، عادی، مادون قرمز)، قابلیت افزایش مداومت پرواز، وزن محموله شناسایی، آموزشهای مؤثر بر مهارت کارکنان، شعاع عملیات و ... به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری را بر انجام مأموریت شناسایی دارند؛ بنابراین توجه جدی به این ویژگیهای پهپادی میتواند باعث ارتقای توان انجام مأموریت شناسایی نیروی مسلح گردد. به عبارت دیگر در اختیار داشتن پهپادهایی با این ویژگیها توان انجام مأموریت شناسایی نیروهای مسلح را ارتقا میدهد.
جدول 2. میزان تأثیر شاخصهای پهپادی بر زیرمأموریت شناسایی، مأموریت اطلاعاتی به ترتیب اهمیت
|
ردیف |
شاخص |
ضریب اهمیت |
ردیف |
شاخص |
ضریب اهمیت |
|
1 |
میزان دید دوربینها (میدان تحت پوشش) |
100 |
21 |
نمایشگر اهداف متحرک زمینی |
86 |
|
2 |
درجه خودکار بودن پرنده |
98.8 |
22 |
سیستم ارتباط و ارسال اطلاعات با پرندههای با سرنشین |
84.9 |
|
3 |
قابلیت دوربینها (دید در شب، عادی، مادون قرمز) |
98.8 |
23 |
نحوه هدایت و ناوبری |
83.7 |
|
4 |
قابلیت افزایش مداومت پرواز |
97.7 |
24 |
قابلیت ثبت دادهها در ایستگاه کنترل زمینی و پهپاد |
83.7 |
|
5 |
وزن محموله شناسایی |
96.5 |
25 |
پایداری پهپاد در پرواز |
83.7 |
|
6 |
آموزشهای مؤثر بر مهارت کارکنان |
95.3 |
26 |
مأموریت (خواست فرمانده) |
81.4 |
|
7 |
شعاع عملیات |
95.3 |
27 |
سناریوی پرواز |
80.2 |
|
8 |
ارتباطات ماهوارهای |
95.3 |
28 |
کاربرد مستقیم دادهها |
75.6 |
|
9 |
ارتباط مستقیم پهپاد با مراکز فرماندهی |
95.3 |
29 |
فیلهای پروازی |
75.6 |
|
10 |
پنهانکاری (رادارگریزی) |
94.2 |
30 |
قابلیت عملیات مشترک با پرندههای سرنشیندار |
74.4 |
|
11 |
مهارت در برقراری ارتباط و مخابرات امن |
94.2 |
31 |
زمان حضور در موقعیت مورد نظر (هدایت و کنترل) |
73.3 |
|
12 |
ارزش هدف |
94.2 |
32 |
پرواز در ارتفاع پست |
69.8 |
|
13 |
پرواز در فضای اشباع شده سیگنالی |
93 |
33 |
سرعت گشت زنی |
69.8 |
|
14 |
ارتفاع پرواز |
93 |
34 |
شرایط اقلیمی |
68.6 |
|
15 |
میزان استفاده از حسگرهای چند منظوره |
93 |
35 |
دسترسی به دادهها پیش از درگیری |
68.6 |
|
16 |
توانایی ساکن ماندن در هوا |
90.7 |
36 |
توان پیشرانه پهپاد |
65.1 |
|
17 |
روحیه کارکنان |
88.4 |
37 |
هماهنگیهای مراقبت پرواز |
65.1 |
|
18 |
میزان اطلاعات ارسالی |
88.4 |
38 |
قابلیت عملیات مکمل با دیگر پهپادها |
62.8 |
|
19 |
سرعت پرواز |
87.2 |
39 |
امنیت پرواز |
60.5 |
|
20 |
بازه زمانی تفسیر دادهها |
87.2 |
40 |
قابلیت اتصال ارتباطی و قطع آن در منطقه مأموریت |
60.5 |
نمودار الف: نمودار میلهای میزان تأثیر شاخصهای پهپادی بر زیرمأموریت شناسایی، مأموریت اطلاعاتی
نمودار ب: (ادامه نمودار الف) نمودار میلهای میزان تأثیر شاخصهای پهپادی بر زیرمأموریت شناسایی، مأموریت اطلاعاتی
تأثیرشاخصهای پهپادی بر زیرمأموریتهای اطلاعاتی، مراقبت و هدفیابی ( فرضیه فرعی دوم)
با انجام تحلیلهای مناسب مشخص شده است که میزان تأثیر 41 شاخص پهپادی از نظر آماری بر زیر مأموریت مراقبت وهدفیابی مأموریت اطلاعاتی پهپاد در حد زیاد یا خیلی زیاد است؛ میزان اهمیت هر یک از این شاخصها بر انجام مأموریت مراقبت وهدفیابی با توجه به جدول زیر و نیز نمودارهای ج و د به خوبی تعیین شده است. مشاهده میشود که شاخصهای قابلیت دوربینها (دید در شب، عادی، مادون قرمز)، میزان دید دوربینها (میدان تحت پوشش)، ارتباطات ماهوارهای، درجه خودکار بودن پرنده، شعاع عملیات و ... به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری را بر انجام مأموریت مراقبت وهدفیابی دارند؛ بنابراین توجه جدی به این ویژگیهای پهپادی میتواند باعث ارتقای توان انجام مأموریت مراقبت وهدفیابی نیروهای مسلح گردد. به عبارت دیگر در اختیار داشتن پهپادهایی با این ویژگیها توان انجام مأموریت مراقبت وهدفیابی نیروهای مسلح را ارتقا میدهد.
جدول 3. میزان تأثیر شاخصهای پهپادی بر زیرمأموریت مراقبت و هدفیابی، مأموریت اطلاعاتی به ترتیب اهمیت
|
ردیف |
شاخص |
ضریب اهمیت |
ردیف |
شاخص |
ضریب اهمیت |
|
1 |
قابلیت دوربینها (دید در شب، عادی، مادون قرمز) |
100 |
22 |
نمایشگر اهداف متحرک زمینی |
86 |
|
2 |
میزان دید دوربینها (میدان تحت پوشش) |
98.8 |
23 |
سیستم ارتباط و ارسال اطلاعات با پرندههای با سرنشین |
84.9 |
|
3 |
ارتباطات ماهوارهای |
97.7 |
24 |
قابلیت ثبت دادهها در ایستگاه کنترل زمینی و پهپاد |
84.9 |
|
4 |
درجه خودکار بودن پرنده |
96.5 |
25 |
نحوه هدایت و ناوبری |
82.6 |
|
5 |
شعاع عملیات |
95.3 |
26 |
سناریوی پرواز |
82.6 |
|
6 |
ارزش هدف |
95.3 |
27 |
مأموریت (خواست فرمانده) |
77.9 |
|
7 |
پرواز در فضای اشباع شده سیگنالی |
95.3 |
28 |
قابلیت عملیات مشترک با پرندههای سرنشیندار |
76.7 |
|
8 |
ارتباط مستقیم پهپاد با مراکز فرماندهی |
95.3 |
29 |
فیلهای پروازی |
75.6 |
|
9 |
قابلیت افزایش مداومت پرواز |
94.2 |
30 |
زمان حضور در موقعیت مورد نظر (هدایت و کنترل) |
74.4 |
|
10 |
توانایی ساکن ماندن در هوا |
94.2 |
31 |
کاربرد مستقیم دادهها |
73.3 |
|
11 |
پنهانکاری (رادارگریزی) |
93 |
32 |
پرواز در ارتفاع پست |
72.1 |
|
12 |
آموزشهای مؤثر بر مهارت کارکنان |
93 |
33 |
سرعت گشت زنی |
69.8 |
|
13 |
میزان استفاده از حسگرهای چند منظوره |
93 |
34 |
دسترسی به دادهها پیش از درگیری |
67.4 |
|
14 |
ارتفاع پرواز |
91.9 |
35 |
شرایط اقلیمی |
65.1 |
|
15 |
روحیه کارکنان |
91.9 |
36 |
توان پیشرانه پهپاد |
65.1 |
|
16 |
وزن محموله شناسایی |
90.7 |
37 |
قابلیت عملیات مکمل با دیگر پهپادها |
64 |
|
17 |
مهارت در برقراری ارتباط و مخابرات امن |
90.7 |
38 |
امنیت پرواز |
62.8 |
|
18 |
میزان اطلاعات ارسالی |
89.5 |
39 |
هماهنگیهای مراقبت پرواز |
61.6 |
|
19 |
بازه زمانی تفسیر دادهها |
88.4 |
40 |
قابلیت اتصال ارتباطی و قطع آن در منطقه مأموریت |
61.6 |
|
20 |
پایداری پهپاد در پرواز |
87.2 |
41 |
قدرت مانورپذیری پرنده |
59.3 |
|
21 |
سرعت پرواز |
86 |
|
||
نمودار ج: نمودار میلهای میزان تأثیر شاخصهای پهپادی بر زیرمأموریت مراقبت و هدفیابی، مأموریت اطلاعاتی
نمودار د: (ادامه نمودار ج) نمودار میلهای میزان تأثیر شاخصهای پهپادی بر زیرمأموریت مراقبت و هدفیابی، مأموریت اطلاعاتی
تأثیرشاخصهای پهپادی بر زیرمأموریتهای اطلاعاتی، جمعآوری الکترونیکی شنود( فرضیه فرعی سوم)
با انجام تحلیلهای مناسب مشخص شده است که میزان تأثیر 36 شاخص پهپادی از نظر آماری بر زیرمأموریت جمعآوری الکترونیکی شنود مأموریت اطلاعاتی پهپاد در حد زیاد یا خیلی زیاد است؛ میزان اهمیت هر یک از این شاخصها بر انجام مأموریت جمعآوری الکترونیکی شنود با توجه به جدول زیر و نیز نمودارهای هـ و و به خوبی تعیین شده است. مشاهده میشود که شاخصهای پرواز در فضای اشباع شده سیگنالی، مهارت در برقراری ارتباط و مخابرات امن، پنهانکاری (رادارگریزی)، درجه خودکار بودن پرنده، قابلیت افزایش مداومت پرواز، ارتباطات ماهوارهای، ارتباط مستقیم پهپاد با مراکز فرماندهی و ... به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری را بر انجام مأموریت جمعآوری الکترونیکی شنود دارند؛ بنابراین توجه جدی به این ویژگیهای پهپادی میتواند باعث ارتقای توان انجام مأموریت جمعآوری الکترونیکی شنود نیروهای مسلح گردد. به عبارت دیگر در اختیار داشتن پهپادهایی با این ویژگیها توان انجام مأموریت جمعآوری الکترونیکی شنود نیروهای مسلح را ارتقا میدهد.
جدول 4.میزان تأثیر شاخصهای پهپادی بر زیرمأموریت جمعآوری الکترونیکی شنود مأموریت اطلاعاتی به ترتیب اهمیت
|
ردیف |
شاخص |
ضریب اهمیت |
ردیف |
شاخص |
ضریب اهمیت |
|
1 |
پرواز در فضای اشباع شده سیگنالی |
98.8 |
19 |
سناریوی پرواز |
79.1 |
|
2 |
مهارت در برقراری ارتباط و مخابرات امن |
95.3 |
20 |
مأموریت (خواست فرمانده) |
77.9 |
|
3 |
پنهانکاری (رادارگریزی) |
94.2 |
21 |
قابلیت ثبت دادهها در ایستگاه کنترل زمینی و پهپاد |
77.9 |
|
4 |
درجه خودکار بودن پرنده |
94.2 |
22 |
نحوه هدایت و ناوبری |
76.7 |
|
5 |
قابلیت افزایش مداومت پرواز |
93 |
23 |
فیلهای پروازی |
76.7 |
|
6 |
ارتباطات ماهوارهای |
93 |
24 |
پایداری پهپاد در پرواز |
75.6 |
|
7 |
ارتباط مستقیم پهپاد با مراکز فرماندهی |
93 |
25 |
قابلیت عملیات مشترک با پرندههای سرنشیندار |
72.1 |
|
8 |
آموزشهای مؤثر بر مهارت کارکنان |
91.9 |
26 |
کاربرد مستقیم دادهها |
70.9 |
|
9 |
شعاع عملیات |
91.9 |
27 |
پرواز در ارتفاع پست |
70.9 |
|
10 |
روحیه کارکنان |
90.7 |
28 |
زمان حضور در موقعیت مورد نظر (هدایت و کنترل) |
69.8 |
|
11 |
توانایی ساکن ماندن در هوا |
90.7 |
29 |
توان پیشرانه پهپاد |
67.4 |
|
12 |
ارزش هدف |
89.5 |
30 |
امنیت پرواز |
66.3 |
|
13 |
ارتفاع پرواز |
88.4 |
31 |
شرایط اقلیمی |
65.1 |
|
14 |
میزان استفاده از حسگرهای چند منظوره |
88.4 |
32 |
سرعت گشت زنی |
65.1 |
|
15 |
سرعت پرواز |
86 |
33 |
قابلیت اتصال ارتباطی و قطع آن در منطقه مأموریت |
61.6 |
|
16 |
میزان اطلاعات ارسالی |
86 |
34 |
قابلیت عملیات مکمل با دیگر پهپادها |
61.6 |
|
17 |
سیستم ارتباط و ارسال اطلاعات با پرندههای با سرنشین |
82.6 |
35 |
انعطافپذیری در توسعه سیستمهای الکترونیکی |
60.5 |
|
18 |
بازه زمانی تفسیر دادهها |
82.6 |
36 |
دسترسی به دادهها پیش از درگیری |
59.3 |
نمودار هـ: نمودار میلهای میزان تأثیر شاخصهای پهپادی بر زیرمأموریت جمعآوری الکترونیکی شنود مأموریت اطلاعاتی
نمودار و: (ادامه نمودار هـ) نمودار میلهای میزان تأثیر شاخصهای پهپادی بر زیرمأموریت جمعآوری الکترونیکی شنود مأموریت اطلاعاتی
تأثیرشاخصهای پهپادی در ارتقای توان اطلاعاتی نیروهای مسلح ج.ا.ا( فرضیه اصلی)
مأموریت اطلاعاتی دارای سه زیر مأموریت شناسایی، مراقبت و هدفیابی و جمعآوری الکترونیکی شنود است.در بالا شاخصهای با اهمیت پهپادی با اهمیت و تأثیرگذار بر این زیرمأموریتها تعیین شده است. قابل ذکر است که برخی از شاخصهای پهپادی بر بیش از یک زیرمأموریت تأثیرگذار میباشد.؛ همچنین بیان شد که توجه جدی به آن شاخصها میتواند توان انجام این زیر مأموریتهای اطلاعاتی ن.م.ج.ا.ا را ارتقا دهد. چنانچه به شاخصهای مطرح شده در جداول بالا ، به ویژه شاخصهای مشترک، و نیز شاخصهای با ضریب اهمیت بیشتر به طور جدی و به درستی توجه شود و پهپادهایی با این ویژگیها به کار گرفته شود توان اطلاعاتین.م.ج.ا.اارتقا مییابد.
پیشنهادهای پژوهش
پیشنهادهای تحقیقی
با توجه به اینکه در این مقاله نقش فناوری پهپاد در ارتقای توان اطلاعاتی ن.م.ج.ا.ا به خوبی تبیین و مشخص شده است. لیکن برای تعریف و بررسی هرکدام از زیر ماموریتهای اطلاعاتی ( شناسایی، مراقبت و هدف یابی و جمع آوری الکترونیکی شنود) پژوهشهای تخصصی و جداگانه ضروری به نظر میرسد.
پیشنهادهای اجرایی
1) به منظور توسعه و گسترش پهپاد های اطلاعاتی در نیروهای مسلح، لازم است یافتههای این مقاله به ترتیب اولویت توسط محققان مورد پژوهش قرار گیرد تا خط مشیهای اجرایی و عملیاتی در ردههای پایین به خوبی مشخص و معین گردد.
2) پیشنهاد میگردد برای به کارگیری بهینه و مؤثر پهپادهای اطلاعاتی در سطح نیروهای دریایی و هوایی آجا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی انتظامی با استفاده از نتایج این مقاله، پژوهشها و تحقیقهایی به منظور توسعه بهتر و موثرتر از این پهپادها صورت پذیرد.
Wezeman, Siemon, (2007). UAVs and UCAVs: Developments in European Union
)