دزدان دریایی که زمانی در قلمرو قصهها، فیلمها و کارتونها گرفتار مانده بودند، سالها است که پا را فراتر گذاشته و مناطقی از جهان را به عرصه تاختوتاز خود تبدیل کردهاند؛ بهطوریکه سالانه اخبار متعددی از دستدرازی و حملات دزدان دریایی به کشتیهای در حال تردد در آبهای بینالمللی منتشر میشود. جامعه بینالمللی از افزایش این جرم در آبهای آزاد دنیا، احساس خطر و تهدید نموده است. تروریسم دریایی نیز دومین نوع از بازیگران غیردولتی هستند که تهدیدی برای کشتیرانی پیش میآورند. تعریف تروریسم دریایی، همانند دزدی دریایی دشوار است، زیرا تروریسم یک ایدئولوژی نیست، بلکه نوعی راهبرد شورشگرانه است که افرادی با اعتقادت سیاسی بسیار متفاوت میتوانند از آن بهره گیرند. تروریسم در دریا زمانی اهمیت پیدا میکند که بدانیم 90 درصد تجارت جهان از طریق دریا صورت میپذیرد؛ بنابراین امنیت دریا پیوند مستحکمی با اقتصاد جهانی و عبور و مرور جهانی دارد. این مقاله با توجه به فرضهای فوق در پی پاسخگویی به این سؤال است که تهدیدات نوین دزدی و تروریسم دریایی چیست و راهکار مقابله با این تهدیدات چگونه است؟ پاسخ موقت به این سؤال این است که با توجه به اینکه حجم گسترده تجارت و موازنه راهبردی جهانی همچنان در آینده نیز در اقیانوسها و دریاها رقم خواهد خورد؛ ایده مقاله حاضر نیز این است که راهکارهای همهجانبه در عرصه بینالمللی میتوانند در حل مشکل مؤثر باشند.
جهانی راد، حجتالله (1391)، نقش نیروی دریایی راهبردی در تأمین امنیت مرزهای دریای عمان، اولین همایش ملی توسعه سواحل مکران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران.
چشمه خاور، صلاحالدین (1391)، دزدی دریایی از منظر حقوق بینالملل: بررسی آثار حقوقی قطعنامههای شورای امنیت بر حقوق بینالملل، مجموعه مقالات دزدی دریایی از منظر حقوق بینالملل، انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد.
سجادپور، سید محمدکاظم، عبدالحسینی، ارغوان (1396)، ایران و تهدید امنیتی دزدی دریایی، فصلنامه سیاست خارجی، شماره سیویکم.
سوواکول، بنجامین (1391)، کتاب مرجع امنیت انرژی، طیب، علیرضا (مترجم)، انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر، تهران.
شرقی، آرش (1394)، تروریسم دریایی: امنیت دریا و مسئولیت دولتها، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره سیویکم.
کیانی مقدم، منصور، و دیگران (1391)، بررسی و ارائه راهکارهای لازم جهت پیشگیری از پدیده دزدی دریایی از دیدگاه حقوق بینالملل با تأکیدی بر دریایی مکران، اولین همایش ملی توسعه سواحل مکران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران.
کریمی پاشاکی، سجاد، و دیگران (1395)، تأثیر دزدی دریایی بر امنیت مناطق دریایی کشور سومالی، فصلنامه نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، شماره سوم.
مرادی، مختار، ملکیفر، نیلوفر (1394)، تأثیر دزدان دریایی بر اقتصاد و صنعت دریانوردی، هفدهمین همایش صنایع دریایی.
یزدانپناه درو، کیومرث، و دیگران (1394)، تحلیل ژئوپلیتیکی بر دزدی دریایی در منطقه شاخ آفریقا، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 3.